Hen là bệnh viêm mãn tính của đường thở đang ảnh hưởng tới hơn 3 triệu người Việt Nam. Cơn hen (khò khè, khó thở dữ dội) do co thắt phế quản có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được ngừa và xử trí hiệp. Hằng năm, số bệnh nhân bị cơn hen cấp tính gia tăng vào dịp Tết. Các nguyên nhân chính gây cơn hen cấp tính: tình trạng đổi thay thời tiết; do ăn, uống, hít phải chất gây dị ứng; đổi thay xúc cảm đột ngột; hoạt động gắng sức hoặc đang bị bệnh nhiễm khuẩn: viêm họng, viêm mũi xoang, viêm phế quản...
Bệnh hen tiềm tàng
Hen là tình trạng viêm mãn tính của đường thở (hệ thống phế quản). Khi cơn hen cấp tính đã dứt, người bệnh trở về dạng gần như thường ngày, không bị khò khè, khó thở. Chính thành ra họ thường chủ quan, cho rằng bệnh đã khỏi và quên rằng tình trạng viêm vẫn đang tiềm tàng, chỉ cần có tác nhân gây kích thích là cơn hen cấp có thể bùng lên.
Phế quản thường ngày - Phế quản co thắt
|
Đề phòng cơn hen
Cần phải làm gì để vui tết khi trong khi mắc bệnh hen, GS.TSKH. Nguyễn Năng An, Chủ tịch Hội Hen, Dị ứng Miễn dịch lâm sàng Việt Nam cho biết: “Hai điều khôn xiết cơ bản cần lưu ý với người mắc hen là vô cùng tránh xúc tiếp với các nhân tố phát khởi cơn hen và luôn mang theo thuốc cắt cơn hen tác dụng nhanh dạng bình xịt để có thể xử trí tức thời”. Người bệnh và gia đình cần tránh các tác nhân nhân tố kích phát cơn hen:
- Thời tiết lạnh: cần mặc ấm, quàng khăn, tránh nhiễm lạnh khi ra đường.
- Bụi nhà: khi dọn dẹp nhà cửa đón Tết, cần đeo khẩu trang. Tốt nhất, người thân nên quét dọn, trong lúc người bệnh hen đi ra ngoài.
- Khói: cần tránh xa các loại khói như: khói thuốc lá, khói bếp, khói nhang, khói than củi...
- Lông súc vật: chó, mèo, thú nhồi bông... khi hít phải có thể làm xuất hiện cơn hen.
- Mùi hóa chất: tránh dùng các bình xịt có mùi, làm thức ăn có mùi nặng trong nhà.
- Thức ăn đã từng gây dị ứng cần tránh (tôm, cua, hải sản...). Tránh dùng các thức ăn lạ, khi chưa biết có gây kích ứng tới đường thở hay không.
- Thận trọng khi dùng thuốc nhất là các thuốc tim mạch cần có sự chỉ định của thầy thuốc. Aspirin cũng được chứng minh có thể gây cơn hen.
- Tránh làm việc gắng công ở người lớn và chạy nhảy nhiều ở trẻ con bị hen.
- Người bệnh hen cũng cần tránh các dạng xúc cảm quá mức: quá vui, quá buồn... có thể gây kích ứng cơn hen.
- Đối với người bệnh hen ở bậc 2 (đã kiểm soát bệnh được một phần) và bậc 3 (chưa kiểm soát được bệnh) cần sử dụng thuốc dự phòng theo đơn thuốc, không được tự tiện bỏ thuốc khi chưa có quan điểm của thầy thuốc.
Xử trí cơn hen
Tình trạng viêm ở đường thở luôn tiềm tàng ở bệnh nhân hen và chỉ cần có tác nhân gây kích thích là cơn hen cấp có thể bùng lên. Lời khuyên của các nhà chuyên môn đối với bệnh nhân hen là luôn mang theo thuốc cắt cơn hen tác dụng nhanh ở dạng bơm, xịt như salbutamol, terbutaline... Đây là các thuốc có tác dụng giãn phế quản nhanh giúp người bệnh chóng vánh thoát khỏi tình trạng khó thở khi có cơn cấp. Thuốc được xịt qua đường họng và tác dụng trực tiếp vào phế quản nên thời kì tác dụng nhanh hơn dạng uống. Khi có cơn khó thở, bệnh nhân dùng ngay 2-4 liều xịt vào họng. Cần lưu ý, thuốc xịt hen chỉ có tác dụng tốt khi xịt thuốc đồng thời hít sâu vào. Tiếp đó, cho bệnh nhân tránh xa nơi có tác nhân gây kích ứng cơn hen, phong độ nửa ngồi, nửa nằm cho dễ thở và mau chóng giao thông với thầy thuốc để được chỉ dẫn xử trí các bước tiếp theo (tiếp xịt thuốc hoặc chuyển người bệnh tới cơ sở y tế gần nhất).
BS. Phạm Văn Tiến
0 nhận xét:
Đăng nhận xét